คู่มือจารบีสำหรับเครื่องจักรกลหนัก
งานอัดจาระบีสำหรับเครื่องจักรกลหนักดูเหมือนจะเป็นงานที่ผู้ใช้งานไม่ค่อยชอบนัก แต่เป็นงานที่สำคัญอย่างมาก การละเลยการอัดจาระบีส่งผลให้เกิดการสึกหรอในอุปกรณ์จักรกลหนัก ส่งผลให้ค่าบำรุงรักษาและเวลาที่ต้องหยุดเครื่องจักรโดยไม่ได้ทำงานมีมากขึ้น ดังนั้นผู้ที่ไม่มีประสบการณ์ในการดูแลเครื่องจักรมักจะไม่ได้รับมอบหมายให้ดูแลเครื่องจักรใหม่ แต่จะมอบหมายให้ผู้ที่มีประสบการณ์เป็นผู้ดูแล
เนื้อหาต่อไปนี้สำหรับผู้ใช้งานและดูแลเครื่องจักรกลหนัก โดยมีหัวข้อดังนี้ จาระบีที่ดีสำหรับเครื่องจักรกลหนัก, ตำแหน่งของหัวอัจาระบีและอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้อง, ความถี่ในการอัดจาระบี และอื่นๆ
ทำไมการอัดจาระบีเครื่องจักรกลหนักถึงสำคัญ
จากคำกล่าวข้างต้นว่าการละเลยการอัดจาระบีและการหล่อลื่นเครื่องจักรอาจส่งผลร้ายแรงต่ออายุการใช้งานของเครื่องจักรได้ เนื่องจากจาระบีช่วยป้องกันสิ่งสกปรกและการสึกหรอของข้อต่อสำคัญๆ ช่วยให้บุชและสลักให้มีอายุการใช้งานที่นานขึ้น
ค่าเครื่องจักร ค่าบำรุงรักษา และค่าประกันภัย ถือเป็นต้นทุนหลักของผู้รับเหมาที่ใช้เครื่องจักรกล หากช่วยลดค่าใช้จ่ายด้านนี้ลงได้ก็ควรพิจารณาหาแนวทางอย่างจริงจัง

อย่างไรก็ตามการอัดจาระบีก็ยังเป็นงานที่น่าเบื่อเพราะต้องใช้แรงเยอะและต้องเปื้อนจาการอัดจารบี และหากเป็นเครื่องจักรที่ไม่คุ้นเคยด้วยแล้วก็อาจจะต้องใช้เวลานานเพิ่มขึ้น เนื่องจากผู้ผลิตแต่ละรายมีตำแหน่งที่แตกต่างกัน นอกจากนี้ยังต้องทำความสะอาดหัวอัดจาระบีให้สะอาดก่อนอัดเข้าไปใหม่เพื่อไม่ให้เศษผุ่นผงเข้าไปในระบบหล่อลื่น
การศึกษาคู่มือการใช้งานและการบำรุงรักษาเครื่องจักร จะทำให้ทราบว่าหัวอัดจาระบีอยู่ที่จุดไหน รอบเวลาในการอัดทุกๆกี่ชั่วโมง ตัวช่วยในการทำงานการเลือกใช้กระบอกอัดจาระบีแบบไฟฟ้าหรือกระบอกอัดจาระบีแบบใช้ลมก็จะให้การอัดจารบีเป็นไปอย่างรวดเร็วและลดการใช้แรงทำให้สนุุกกับการทำงานมากขึ้น

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับจาระบี
จาระบีอะไรดีที่สุดสำหรับเครื่องจักร ?
จาระบีที่ดีที่สุดสำหรับเครื่องจักรกลหนักของคุณคือชนิดที่แนะนำอยู่ในคู่มือการบำรุงรักษา โดยทั่วไปเครื่องจักรกลก่อสร้างส่วนใหญ่จะใช้จาระบี NLGI 2 (เบอร์ 2) ขึ้นไป
ตำแหน่งต่างๆของเครื่องจักรอาจจะต้องใช้จาระบีชนิดต่างกัน ขึ้นอยู่กับอุณหภูมิในการทำงานของข้อต่อนั้นๆด้วย
ในปัจจุบันเครื่องจักรกลหนักบางรุ่นมาพร้อมกับระบบการหล่อลื่นอัตโนมัติซึ่งจำเป็นต้องใช้จาระบีที่ไม่เหนียวจนเกินไปเช่นเบอร์ 1 หรือ 0 (NLGI 1 หรือ 0)
จุดอัดจาระบีของรถขุดและเครื่องจักรอื่นๆ อยู่ตรงไหน ?
จุดอัดจาระบีของรถขุดรวมถึงอุปกรณ์จักรกลหนักอื่นๆ จะมีหัวอัดจาระบีฝังอยู่เช่นบริเวณสลักข้อต่อ บานพับ โดยส่วนใหญ่จะอยู่ที่บูม ลิฟต์ และอุปกรณ์ต่อพ่วงที่เคลื่อนไหวได้
ในคู่มืออาจจะไม่ได้บอกจุดอัดจาระบีทั้งหมดแต่จะบอกเป็นตำแหน่งซึ่งอาจจะต้องค้นหาเพิ่มเติม ซึ่งจะแตกต่างกันตามผู้ผลิต หากคุณรู้ว่าจุดไหนที่มีหัวอัดจาระบีก็ควรจะบอกให้ผู้ใช้เครื่องจักรท่านอื่นทราบด้วย
ควรอัดจาระบีเครื่องจักรบ่อยเพียงใด ?
การอัดจาระบีเครื่องจักรกลหนักเป็นงานบำรุงรักษาประจำวันสำหรับผู้ปฏิบัติงานคล้ายๆกับการเติมน้ำมันและการล็อกเครื่องจักร อย่างไรก็ตามไม่จำเป็นต้องหล่อลื่นในทุกจุดทุกๆวัน ในคู่มือจะระบุตำแหน่งที่ต้องหล่อลื่นและความถี่ในการหล่อลื่นเป็นหน่วยชั่วโมง การไม่หล่อลื่นตามรอบจะส่งผลเสียต่อประสิทธิภาพของเครื่องจักรเนื่องจากการสึกหรอของสลักและบุชทำให้ประสิทธิภาพการทำงานลดลง กล่าวคือทำให้เวลาหยุดเครื่องจักรและค่าซ่อมบำรุงที่เพิ่มขึ้นนั่นเอง
การอัดจาระบีบ่อยๆ ถือเป็นเรื่องที่ดี แต่ในเชิงปฏิบัติจะไม่ทำแบบนั้นเนื่องจากจะส่งผลต่อต้นทุนในการบำรุงรักษา วิศวกรผู้ออกแบบจึงได้คำนวณถึงจุดที่เหมาะสมในการอัดจาระบีในแต่ละจุดแตกต่างกันไป ด้วยการพิจารณาถึงความถี่ ความร้อน และแรงกดที่เกิดขึ้นระหว่างการทำงาน ดังนั้นตารางบำรุงรักษาของผู้ผลิตจึงถือว่ามีความสำคัญที่ต้องปฏิบัติตาม
ควรเดินรอบเครื่องจักรเพื่อตรวจสอบทุกครั้งก่อนและหลังปฏิบัติงาน เพื่อตรวจสอบ ยาง ท่อ กระบอกสูบ อุปกรณ์ต่อพ่วง และปริมาณจาระบี หากคุณได้ยินเสียงการเฉียดสีกันของชิ้นส่วนเครื่องจักร ก็ถือว่าสายเกินไปแล้วเนื่องจากได้เกิดความเสียหายขึ้นกับเครื่องจักรของคุณแล้ว ดังนั้นการป้องกันด้วยการอัดจารบีตามคู่มือจึงเป็นการป้องกันที่ดีกว่าแก้
การอัดจาระบีมากเกินไปเป็นอะไรหรือไม่ ?
คำตอบสั้นๆคือทำได้/ คำตอบที่ยาวกว่าคือการอัดจาระบีมากเกินไปดีกว่าน้อยเกินไป หากมากเกินไปให้เช็ดออกเพื่อไม่ให้เกิดการสะสมของฝุ่น สิ่งสกปรก และเศษต่างๆ และเข้าไปในจุดต่อต่างๆ
วิธีที่ดีคือให้อัดจาระบี 2 – 3 ครั้ง หรือจนกว่าจะเห็นจาระบีไหลออกรอยต่อเล็กน้อยก็เพียงพอแล้ว
ควรจะเช็ดคราบจาระบีเก่าออกหรือไม่ ?
ใช่! ควรทำความสะอาดคาบจาระบีเก่าที่สกปรกออก หากทำความสะอาดเป็นประจำก็จะไม่ยากเพราะไม่ได้เป็นคราบสะสมแน่น และการทำความสะอาดจะช่วยให้เราสามารถตรวจเช็คเครื่องจักกรได้ดีขึ้นหากมีปัญหาบริเวณที่คราบจารบีปกคลุมก็สามารถแก้ไขปัญหาได้ทันเวลา
จาระบีสังเคราะห์ดีกว่าจาระบีธรรมดาหรือไม่ ?
แม้ว่าประเภทจาระบีจะไม่สำคัญที่สุด แต่จาระบีสังเคราะห์มักมีอายุการใช้งานที่ยาวนานกว่าและทำงานได้ดีกว่าจาระบีอเนกประสงค์(Polyurea) หรือโมลิดีนัม แต่จาระบีสังเคราะห์ก็มีราคาแพงกว่ามาก ผู้ใช้งานทั่วไปมักใช้จาระบีอเนกประสงค์ซึ่งเป็นมาตรฐานทั่วไป
การใช้จาระบีที่แนะนำในคู่มือถือเป็นแนวที่ดีที่สุด สำหรับจาระบีสังเคราะห์สำหรับเครื่องจักรกลหนักมักจะเป็นเบอร์ 1 หรือ 2 (NLGI 1 หรือ 0) ขึ้นอยู่กับสภาพอากาศ
ฤดูกาลและสภาพอากาศส่งผลต่อประเภทของจาระบีที่ต้องใช้หรือไม่ ?
ใช่! สภาพอากาศมีต่อประเภทจาระบีที่ควรใช้ เมื่ออุณหภูมิสูงขึ้นจาระบีก็จะบางลง ดังนั้นควรใช้จาระบีเบอร์ 2 (NLGI 2) ที่หนาขึ้น โดยเฉพาะในประเทศเขตร้อนเช่นประเทศไทย
สำหรับประเทศเขตหนาวเย็นที่มีอุณหภูมิต่ำกว่า 16 องศาเซลเซียสควรใช้จาระบีเบอร์ 1 (NLGI 1) และยังมีจาระบีสำหรับเรือจะเหมาะกับการใช้งานที่เปียกชื้นหรือในสภาพแวดล้อมที่ต้องการป้องกันการเกิดสนิมหรือความเสียหายจากเกลือ
สรายุทธ ปองสันเทียะ
![]()

















